လူတုိ႔သည္ ဘာသာအယူ၀ါဒမ်ားကုိ ယုံၾကည္ရာ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ၾကေလသည္။
..အဓိကမွာေတာ့..ဆင္းရဲျငိမ္းခ်င္၍ ျဖစ္၏။
ကုိယ္ဆင္းရဲ စိတ္ဆင္းရဲ မျဖစ္ခ်င္ဘဲ.ကုိယ္ခ်မ္းသာ စိတ္ခ်မ္းသာ ျဖစ္ခ်င္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။
ကုိယ္၊စိတ္ ဆင္းရဲ ျငိမ္းခ်င္ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ ဘာသာအယူ၀ါဒမ်ားကုိ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္ၾကသည္။ အားကုိးၾက၏။
ကုိယ္ဆင္းရဲမႈ ႏွင့္ စိတ္ဆင္းရဲမႈ တြင္လည္း..
စိတ္ဆင္းရဲမႈ ျငိမ္းဖုိ႔က..ပဓာနၾက၏။
ကုိယ္ဆင္းရဲမႈျဖစ္သည္မွာ..စိတ္မခ်မ္းသာ စိတ္မသက္သာ စိတ္ထဲတြင္ မခံသာ၍ ျဖစ္လာျခင္းသည္ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္၏။
စိတ္ကုိ ပူေလာင္ေအာင္ မသက္သာေအာင္ ျဖစ္ေစေသာ အရာမ်ားသည္ ေစတသိက္ဆုိးမ်ားပင္ ျဖစ္၏။
ေစတသိက္ဆုိသည္မွာ..စိတ္ကုိ ျခယ္လွယ္ေသာသေဘာရွိ၏။
စိတ္ဆုိသည္မွာေတာ့ အာရုံကုိ သိရုံသာ သိတဲ့သေဘာ ရွိ၏။ အေကာင္း အဆုိး မကြဲျပားေသးေပ။
ေစတသိက္ဆုိးေတြ ျခယ္လွယ္ေသာအခါ စိတ္ဆုိးရယ္လုိ႔ ျဖစ္လာေတာ့၏။
လုိခ်င္ေသာ ေလာဘ..
ၾကမ္းတမ္းေသာ ေဒါသ..
မဟုတ္တာေတြသိ၊ ဟုတ္တာေတြကုိမသိတတ္တဲ့ ေမာဟ တုိ႔သည္ ေစတသိက္ဆုိးမ်ားပင္ ျဖစ္ၾက၏။
လုိခ်င္မႈေလးျဖစ္ေသာအခါတြင္လည္း စိတ္ကုိ ပူေလာင္ေစ၏။
တေယာက္ေယာက္အေပၚမွာ မေက်နပ္ မုန္းတီးလုိက္ေသာအခါတြင္လည္း စိတ္ကုိ ပူေလာင္ေစ၏။
စိတ္ကုိ ဆင္းရဲေစတတ္ေသာ အရာမ်ားပင္ျဖစ္၏။
ေမာဟသည္..အမွန္ကုိ အမွားဟုထင္သည္၊ ဟုတ္တာကုိ မဟုတ္ဟု ထင္သည္.အေကာင္းကုိ အဆုိးဟုထင္သည္...ေျပာင္းျပန္.တလြဲေတြခ်ည္း သိေနတတ္ပါသည္..
အမွန္သဘာ၀ကုိ ေျပာင္းျပန္ခ်ည္းပဲ.သိေနေသာေမာဟကုိ အေျခခံတဲ့လုပ္ရပ္တုိ႔သည္ ဆင္းရဲေၾကာင္းေတြခ်ည္းျဖစ္၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္
ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟ တုိ႔သည္ ဆင္းရဲေစတဲ့စိတ္(ေစတသိက္) ႏွိပ္စက္တဲ့စိတ္(ေစတသိက္) တုိ႔ျဖစ္၏။
ထိုအတူ ကိေလသာ..၁၄ပါးလုံးသည္...ဆင္းရဲေစတဲ့စိတ္(ေစတသိက္) ႏွိပ္စက္တဲ့စိတ္(ေစတသိက္) ညစ္ႏြမ္းေစတတ္တဲ့စိတ္...စိတ္ဆုိးစိတ္မုိက္တုိ႔ျဖစ္၏။
ကိေလသာေတြ ရွိေနသမွ် စိတ္ဆင္းရဲေနမယ္ စိတ္ပူေလာင္ေနမည္..
စိတ္ဆင္းရဲေတာ့ ကုိယ္ပါ ဆင္းရဲေတာ့၏။
ထုိ ကိေလသာေတြ ရွိေနသမွ် အျပစ္မကင္းတာမ်ားကုိ လုပ္မိသည္...အျပစ္မကင္းတာေတြလုပ္မိေတာ့ ဆင္းရဲ၏။
ကိေလသာ နည္းနည္းျဖစ္လ်င္ နည္းနည္းဆင္းရဲ၏..မ်ားမ်ားျဖစ္လ်င္ မ်ားမ်ားဆင္းရဲ၏။
ကိေလသာကုိ အဆင့္ခြဲလ်င္ သုံးမ်ဳိး ရွိ၏...
- ၾကမ္းတမ္းတဲ့အဆင့္ ၀ီတိကၠမကိေလသာ
- သာမာန္ၾကမ္းတမ္းရုံမ်ွအဆင့္ ပရိယု႒ာနကိေလသာ
- အႏုညံ့ဆုံး အသိမ္ေမြ႔ဆုံးအဆင့္ အႏုသယကိေလသာ
၀ီတိကၠမကိေလသာသည္..ကုိယ္၊ ႏႈတ္ မွတဆင့္ လြန္က်ဴးမႈ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကိေလသာ ျဖစ္၏။
ပရိယု႒ာနကိေလသာျဖစ္ေသာအခါ...စိတ္ထဲတြင္ပင္ လုိခ်င္မႈ စိတ္ဆုိးမႈ တပ္မက္မႈ ဘ၀င္ျမင့္မႈမ်ား ျဖစ္ေနေလသည္။ စိတ္ထဲမွာတင္ ပူေလာင္ ေနေသာအဆင့္ ျဖစ္၏။
အႏုသယကိေလသာဆုိသည္မွာ သတၱ၀ါတုိ႔ သႏၲာန္တြင္ အျမဲ ကိန္းေန ၀ပ္ေနတဲ့ ကိေလသာျဖစ္၏။ အစဥ္တစို္က္ ကိန္းေန တည္ေနေသာ ကိေလသာ ျဖစ္သည္။
အစ မထင္ သံသရာမွ စ၍ ကိန္းေန တည္ေနေသာ ကိေလသာ ျဖစ္၏။
အႏုသယကိေလသာကုိ ကိေလသာ မ်ဳိးေစ့လုိ႔လဲ ေခၚ၏။
အသိမ့္ေမြ႕ဆုံးကိေလသာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပယ္ပစ္ဖုိ႔ရန္ ခက္ခဲေသာ ကိေလသာျဖစ္ေလသည္။
အႏုသယကိေလသာကုိ မဂ္ဥာဏ္နဲ႔ ပယ္ႏုိင္ပါမွ အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ကင္းႏုိင္၏။
မဂ္ဥာဏ္နဲ႔ မပယ္ႏုိင္သမွ် အစဥ္ကိန္းေနနုိင္သည္မွာ အႏုသယကိေလသာ ပင္ျဖစ္ေပ၏။
မွတ္မိလြယ္ရန္ ေဆာင္ပုဒ္မွာ
လြန္က်ဴး ထၾကြ စဥ္ကိန္းက သုံး၀ကိေလသာ။
ကုိယ္ ႏႈတ္ ႏွစ္၀ လြန္က်ဴးက ၀ီတိကၠမကိေလသာ
စိတ္တြင္ထၾကြျဖစ္ေပၚက..ပရိယု႒ာနကိေလသာ
မဂ္မပယ္ရ စဥ္ကိန္းက အႏုသယကိေလသာ
(ခ်မ္းေျမ႕ဆရာေတာ္)
ထုိကိေလသာ သုံးမ်ဳိးတုိ႔ကုိ သီလ သမာဓိ ပညာ သိကၡာသုံးပါးျဖင့္ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ ပယ္ေဖ်ာက္ရေပသည္။
သီလသည္ ကုိယ္ ႏႈတ္ (၂)ပါးမွတဆင့္ အျပစ္မ်ားကုိ မက်ဴးလြန္မိေအာင္ ထိန္းထားျခင္းျဖင့္ ၀ီတိကၠမကိေလသာကုိ ပယ္ေဖ်ာက္သည္။
သမာဓိသည္ စိတ္ကုိ တည္ၾကည္ေစျခင္းျဖင့္ ပရိ႒ာနကိေလသာကုိ ပယ္ေဖ်ာက္သည္။
ပညာသည္ စိတ္ကုိ အျပီးတုိင္ သန္႔ရွင္းေစျခင္းျဖင့္ အႏုသယကိေလသာကုိ ပယ္ပစ္ႏုိင္ေပသည္။
သီလေစာင့္ျခင္း သမာဓိတည္ေအာင္ အားထုတ္ျခင္း ၀ိပႆနာရႈမွတ္ျခင္း တုိ႔သည္..ထုိကိေလသာ သုံးရပ္ကုိ ပယ္ေဖ်ာက္ဖုိ႔ျဖစ္ပါသည္။
ပညာတြင္လည္း (၂)မ်ဳိးရွိ၏။
- ၀ိပႆနာပညာ
- မဂ္ ဖုိလ္ ပညာ ..တုိ႔ ျဖစ္၏။
၀ိပႆနာပညာသည္ ခႏၶာ၏ သေဘာမွန္ကုိ ဥာဏ္ျဖင့္သိျမင္ျခင္း ျဖစ္၏။ ခႏၶာ၏ သေဘာမွန္ဆုိသည္မွာ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ တုိ႔ပင္ျဖစ္၏။ ခႏၶာ၏ အရွိအတုိင္း သေဘာကုိ အမွန္အတုိင္း ဥာဏ္ျဖင့္သိျမင္ျခင္းသည္ပင္ ၀ိပႆနာပညာ ျဖစ္၏။
ငိပႆနာပညာကုိ ေလာကီပညာဟုလည္း ေခၚ၏။
မဂ္ ဖုိလ္ ပညာသည္ မဂ္ ဖုိလ္ရမွသာလ်င္ ရရွိနုိင္ေသာ ပညာျဖစ္၏။
မဂ္ ဖုိလ္ ပညာသည္ သစၥာ(၄)ပါးကုိ အမွန္အတုိင္း သိ၏။
ဆင္းရဲျခင္းအမွန္တရား (ဒုကၡသစၥာ)
ဆင္းရဲေၾကာင္းအမွန္တရား (သမုဒယသစၥာ)
ဆင္းရဲခ်ဳပ္ျငိမ္းျခင္းအမွန္တရား (နိေရာဓသစၥာ)
ဆင္းရဲခ်ဳပ္ျငိမ္းေၾကာင္း အက်င့္လမ္း အမွန္တရား (မဂၢသစၥာ)
ထုိသစၥာေလးတုိ႔ကုိ မဂ္ပညာသည္ မွန္မွန္ကန္ကန္ သိေလေတာ့၏။
ထုိပညာကုိ ေလာကုတၲရာပညာဟုလည္း ေခၚ၏။
ပညာ(၂)မ်ဳိးရွိသလုိ အႏုသယကိေလသာသည္လည္း (၂)မ်ဳိးရွိေလ၏။
- အာရမၼဏာႏုသယ ႏွင့္
- သႏၲာနာႏုသယ တုိ႔ျဖစ္ေလသည္။
အာရုံကုိ အေၾကာင္းျပဳျပီး ၀င္လာ တည္လာ ကိန္းလာ ရွိလာႏုိင္ေသာ ကိေလသာကုိ အာရမၼဏာႏုသယ ကိေလသာဟု ေခၚ၏။
အာရုံတခုခုကုိ စိတ္ထဲတြင္ ၾကိဳက္မိ ခ်စ္မိလုိက္လ်င္ ပရိ႒ာနကိေလသာ ျဖစ္ေလသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ေနာင္တခ်ိန္ခ်ိန္က်ေတာ့ ျပန္လည္၍ အမွတ္ရ တမ္းတလုိခ်င္ေနမိေတာ့၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ထုိအာရုံကုိ ခ်စ္မိ ၾကိဳက္မိ၍ စိတ္ထဲ ပရိ႒ာနကိေလသာျဖစ္လုိက္စဥ္ကပင္...အာရမၼဏာႏုသယကိေလသာပါ ၀င္လာ တည္ရွိလာေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျပန္လည္၍ အမွတ္ရ လုိခ်င္ေနမိေလသည္။
ထုိသုိ႔ အာရုံအေၾကာင္းျပဳ၍ ၀င္လာ ကိန္းလာႏုိင္ေသာ ကိေလသာသည္ အာရမၼဏာႏုသယကိေလသာပင္ျဖစ္၏။
ခႏၶာအစဥ္တြင္ အျမဲကိန္းေနေသာ ကိေလသာကို သႏၲာနာႏုသယကိေလသာဟု ေခၚေလ၏။
ပညာ(၂)ရပ္ျဖင့္ ထုိကိေလသာ (၂)မ်ဳိးကုိ ပုိင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္ ပယ္ႏုိင္ေလသည္။
၀ိပႆနာပညာသည္ အာရမၼဏာႏုသယကိေလသာကုိ ပယ္နုိင္ေလသည္။
မဂ္ပညာသည္ သႏၲာနာႏုသယကိေလသာကုိ အျပီး ပယ္ႏုိင္၏။
ဗုဒၶဘာသာတုိ႔၏ တရားအားထုတ္ျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ကိေလသာအမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ကုိ ပယ္ပစ္ဖုိ႔ပင္ျဖစ္၏။
ကိေလသာ အမ်ဳိးျဖဳတ္ဖုိ႔ရန္ျဖစ္၏။ ကိေလသာ အမ်ဳိးျဖဳတ္ျခင္းလုပ္ငန္းသည္ပင္ စိတ္ကုိ သန္႔ရွင္းေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္၏။
စိတ္သန္႔ရွင္းသူျဖစ္ပါမွလည္း အမွန္တကယ္ ေအာင္ႏုိင္သူျဖစ္ေလသည္။
စိတ္သန္႔ရွင္းေအာင္ ရည္ရြယ္ေသာ နည္းလမ္းသည္ပင္ ဓမၼ ျဖစ္ေပသည္။
ထုိ႔ကဲသုိ႔ေသာ ဓမၼကုိ ညႊန္ျပေပးႏုိင္ေသာသူမွာလည္း ျမတ္ဗုဒၶပင္ ျဖစ္ေလသည္။
ေအာက္ပါတရားေတာ္မွ ေကာက္ႏုတ္ေရးသားထားပါသည္....
သိကၡာသုံးပါးျဖင့္ ကိေလသာ သုံးပါးကုိ ပယ္ပုံ - အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ (ခ်မ္းေျမ႕ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး)
သရဏဂုံတရားေတာ္မ်ား နာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီပုိ႔စ္ေလးကုိ ေရးျဖစ္လုိက္ပါတယ္......
သရဏ ဆုိသည္မွာ
ေဘးအႏၲရာယ္ကုိ တားဆီး ကာကြယ္ေပးတတ္ေသာ၊ ပယ္ေဖ်ာက္ေပးတတ္ေသာ အရာ/ပုဂၢိဳလ္ ဟု အဓိပၸါယ္ရေပသည္။
ေဘးအႏၱရာယ္ဆုိသည္မွာ
- ၀ဋ္ေဘး (ကိေလသာ၀ဋ္၊ ကမၼ၀ဋ္၊ ၀ိပါက၀ဋ္)
- စိတ္ပူေလာင္မႈ
- ကုိယ္ဆင္းရဲမႈ
- ဒုဂၢတိဘုံဆင္းရဲမႈ တုိ႔ကုိ ဆုိလုိသည္။
ထုိ(၄)မ်ဳိးေသာ ပင္ပန္းဆင္းရဲမႈတုိ႕ကုိ ပယ္ေဖ်ာက္ေပးတတ္ေသာ၊ တားဆီးကာကြယ္ေပးတတ္ေသာ အရာ/ပုဂၢိဳလ္ သည္ သရဏ ျဖစ္ေပ၏။
တနည္းအားျဖင့္ ကိေလသာ စိတ္အပူတုိ႔ကုိ သက္သာ ေလ်ာ့ပါးသြားေစမွသာလ်င္ သရဏ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သရဏ ဆုိသည္မွာ ကုိးကြယ္ရာပင္ျဖစ္၏။
ထုိသုိ႔ (၄)မ်ဳိးေသာ ပင္ပန္းဆင္းရဲမႈ စိတ္ပူေလာင္မႈ တုိ႔ကုိ မသက္သာေစႏုိင္ေသာ၊ ကာကြယ္တားဆီးျခင္းငွာ မစြမ္းႏုိင္ေသာ အရာတုိ႔သည္ သရဏ မမည္ေပ။ သရဏ မျဖစ္လ်င္ ကုိးကြယ္ရန္မထုိက္၊ ၾကည္ညိဳရန္မထုိက္ေပ။ ကုိးကြယ္ရာ မျဖစ္ေပ။
ဗုဒၶ သည္ သရဏ ျဖစ္၏။ ဓမၼ သည္လည္း သရဏ ျဖစ္၏။ သံဃာ သည္လည္း သရဏ ျဖစ္၏။
ဗုဒၶ သည္ ေဘးဒုကၡမ်ားကုိ တားျမစ္ေပးတတ္၏။ အက်ဳိးစီးပြားမဲ့ကုိ တားဆီးေပးတတ္သည္။
ေကာင္းရာကုိ လမ္းညႊန္ေပး၏။ အက်ဳိးစီးပြားေကာင္းကုိလည္း ျဖစ္ေစတတ္သည္။
ေဘးဒုကၡမ်ားမျဖစ္ေစရန္ မေကာင္းမႈတုိ႔ကုိ မျပဳလုပ္ရန္၊ မေျပာဆုိရန္၊ မၾကံစည္ဖုိ႔ရန္ ဆုံးမ ေပးျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာမ်ားရေစရန္ ေကာင္းမႈတုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ ေျပာဆုိ ၾကံစည္ၾကဖုိ႔ရန္လည္းေကာင္း လမ္းညႊန္ေပးေလသည္။
ထုိေၾကာင့္ သရဏ ျဖစ္ေပ၏။
ဓမၼ ဆုိသည္မွာ မဂ္ေလးတန္၊ ဖုိလ္ေလးတန္၊ နိဗၺာန္ ဟူေသာ ေလာကုတၱရာကုိးပါး ႏွင့္ သုတၱန္၊ ၀ိနည္း၊ အဘိဓမၼာ ဟူေသာ ပဋိကတ္ သုံးပုံတုိ႔ ပင္ျဖစ္ေပ၏။
ထုိဓမၼ သည္ ဘ၀ကႏၱာရခရီးခဲမွ လြန္ေျမာက္ေစသည္၊ ထုတ္ေဆာင္ေပးတတ္သည္။ ဘ၀အခက္အခဲမ်ားကုိ လြန္ေျမာက္ေစတတ္သည္။ ကုိယ္ဆင္းရဲမႈ စိတ္ဆင္းရဲမႈတုိ႔ကုိ သက္သာေစသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သရဏ ျဖစ္ေပ၏။
သံဃာအား နည္းနည္းေလး လွဴရုံမွ်ျဖင့္ ၾကီးက်ယ္ မ်ားျပားေသာ အက်ဳိးထူးမ်ားကုိ ရေစတတ္သည္။ ျမတ္ေသာ အလွဴကုိ ထုိက္တန္ေတာ္မူျခင္းသည္ အရိယာသံဃာ၏ ဂုဏ္ရည္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သံဃာသည္လည္း သရဏ မည္ေပ၏။ သံဃံ သရဏံ ဂစၧာမိ တြင္ သံဃာသည္ အရိယာသံဃာကုိ ရည္ရြယ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ “သံဃံ သရဏံ ဂစၧာမိ” (သံဃာကုိ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ ပါ၏) ဟု ဆုိရာ၌ သမုတိသံဃာ (ပုထုဇဥ္ ရဟန္း သံဃာ) မ်ားမွ တဆင့္ အရိယာသံဃာတုိ႔၏ ဂုဏ္ရည္တုိ႔ ကုိ သတိရ အမွတ္ရလ်က္ ရည္မွန္းလ်က္ ရြတ္ဆုိရေပမည္။
ဥပမာ..ေစတီေတာ္၊ ဆင္းတုေတာ္မ်ားကုိ ရွိခုိးတုိင္း ထုိဆင္းတုေတာ္မွတဆင့္ ဘုရားရွင္၏ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကုိ ထြင္းေဖာက္ အာရုံျပဳရပါသည္။ ထုိ႔အတူပါပဲ ပုထုဇဥ္ ရဟန္း သံဃာတုိ႔ကုိ ဆင္းတုေတာ္မ်ားကဲ့သုိ႔ သေဘာထားလ်က္ အရိယာ ျဖစ္ျပီးေသာ ရဟန္းသံဃာမ်ား၏ ဂုဏ္ရည္ထိေအာင္ ရည္မွန္းလ်က္ ကုိးကြယ္ ဆည္းကပ္ႏိုင္ပါမွ သံဃံ သရဏံ ဂစၧာမိ စစ္စစ္ကုိ ရေပမည္။ သံဃာကုိ သင္ေပးေနတဲ့ ဆရာပဲလုိ႔ ဆရာ အဆင့္ေလာက္ သတ္မွတ္ရုံမွ်ျဖင့္ သံဃံ သရဏံ ဂစၧာမိ မျဖစ္ေသးေပ။ သရဏဂုံ စစ္စစ္ ရေအာင္ အရိယာ သံဃာထိေအာင္ ရည္မွန္း ပူေဇာ္ ကုိးကြယ္ရေပမည္။
သရဏဂုံ = သရဏ + ဂမန
သရဏဂုံ ဆုိသည္မွာ သရဏ ႏွင့္ ဂမန ေပါင္းစပ္ထားျခင္းျဖစ္၏။ ဂမန ဆုိသည္မွာ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းျဖစ္သည္။
ထုိသရဏသုံးပါး ဗုဒၶ ဓမၼ သံဃာ ၏ အထက္ပါ အရည္အေသြး ဂုဏ္ရည္မ်ားကုိ အာရုံျပဳျပီး ၾကည္ညိဳေလးျမတ္ေသာ ယုံၾကည္မႈ သဒၶါျဖစ္ဖုိ႔ရန္ လုိေပသည္။ ထုိသဒၶါကုိ အေျခခံလ်င္ သမၼာဒိ႒ိ ျဖစ္ေလေတာ့သည္။ ထုိ မွန္ကန္ေသာ ယုံၾကည္မႈ သဒၶါ သည္ပင္လ်င္ ဂမန မည္ေပသည္။
ထုိေၾကာင့္ သရဏဂမန(သရဏဂုံ) သည္ ရတနာသုံးပါးအေပၚ ေရာက္ေနေသာ ယုံၾကည္မႈသဒၶါ ႏွင့္ အသိမွန္ (သမၼာဒိ႒ိ) ျဖစ္၏။
လြယ္လြယ္ျဖင့္ တုိတုိဆုိရလ်င္ ကုိးကြယ္ရာအျဖစ္ သိမွတ္ျခင္း ဟုလည္း အဓိပၸါယ္ရေပသည္။ ကုိးကြယ္ရာအျဖစ္ သိမွတ္ရာ၌ ထုိမွန္ကန္ေသာ ယုံၾကည္မႈသဒၶါ သည္ ေရွးဦးစြာ အေရးၾကီးေပသည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ေသာ မွန္ကန္ေသာ သဒၶါျဖစ္ပါမွ သရဏဂုံတည္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ စစ္စစ္ ျဖစ္ေပေတာ့မည္။
သရဏဂုံ အမ်ဳိးအစား (၂) မ်ဳိးရွိေလသည္။
ေလာကုတၱရာသရဏဂုံ ႏွင့္
ေလာကီသရဏဂုံ
တုိ႔ျဖစ္၏။
ေလာကုတၱရာသရဏဂုံ ဆုိသည္မွာ သစၥာေလးပါးကုိ သိျမင္ျပီးသူ၏ သႏၲာန္၌ျဖစ္ေသာ ရတနာသုံးပါးအေပၚ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ေသာစိတ္ျဖစ္၏။ သစၥာသိသူ၏ သရဏဂုံ ျဖစ္သည္။ ေလာကုတၱရာသရဏဂုံသည္ ပ်က္စီးျခင္းမရွိ၊ ညစ္ညဴးျခင္းလည္း မရွိေတာ့ေပ။ မဂ္စိတ္ႏွင့္ အတူတူျဖစ္ေသာ ရတနာသုံးပါးအေပၚ ကုိးကြယ္ ဆည္းကပ္စိတ္ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အရိယာပုဂၢိဳလ္ျဖစ္မွသာလ်င္ ေလာကုတၱရာသရဏဂုံကုိ ရေပမည္။ ပုထုဇဥ္အျဖစ္ႏွင့္ ဘယ္ေသာအခါမွ မရႏုိင္ေပ မျဖစ္ႏုိင္ေပ။
ပုထုဇဥ္တုိ႔သႏၲာန္၌ျဖစ္ေသာ ရတနာသုံးပါးအေပၚ ယုံၾကည္ အားကုိးမႈ စိတ္သည္ ေလာကီသရဏဂုံျဖစ္၏။ ေလာကီသရဏဂုံႏွင့္ ကိေလသာတုိ႔ကုိ ေခတၱ ခဏမွ် ပယ္ႏုိင္ေလသည္။ တဒဂၤပဟာန္ျဖင့္ ကိေလသာကုိ ပယ္ျခင္းျဖစ္၏။
ေလာကီသရဏဂုံသည္ ညစ္ညဴးတတ္သည္ ပ်က္စီးတတ္ေပသည္။
ရတနာသုံးပါးအေပၚ နားမလည္ျခင္း(အ၀ိဇၨာ)၊ ရတနာသုံးပါး၏ ဂုဏ္ရည္တုိ႔ကုိ ဟုတ္မွ ဟုတ္ပါ့မလားဟု သံသယျဖစ္ေနျခင္း (၀ိစိကိစၧာ) တုိ႔သည္ ေလာကီသရဏံဂုံ ညစ္ႏြမ္းတတ္ေပသည္။ တကယ္ နားလည္ျပီး ကုိးကြယ္ ဆည္းကပ္ႏုိင္ပါမွလည္း သန္႔ရွင္း စင္ၾကယ္ေသာ ေလာကီသရဏဂုံ စစ္စစ္ကုိ ရေပမည္။
ေလာကီသရဏဂုံသည္ ပ်က္စီးတတ္ေပသည္။ ပ်က္စီးရာ၌လည္း အျပစ္ရွိေသာ ပ်က္စီးျခင္း ႏွင့္ အျပစ္မရွိေသာ ပ်က္စီးျခင္းဟု (၂)မ်ဳိးရွိ၏။
အျပစ္ရွိေသာ ပ်က္စီးျခင္းမွာ…ဘာသာေျပာင္း ကုိးကြယ္သြားျခင္း ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ သရဏ မဟုတ္ေသာ အရာမ်ားကုိ လက္ခံခ်င္ေသာ (တဏွာ) ႏွင့္ ထုိ သရဏ မဟုတ္ေသာ အရာမ်ားကုိ မွန္တယ္ထင္ေသာ (ဒိ႒ိ) ရွိလ်င္ အျပစ္ရွိေသာ ပ်က္ျခင္း ျဖစ္ေလသည္။
အျပစ္မရွိေသာ ပ်က္စီးျခင္းမွာေတာ့..ေသဆုံးသြားေသာအခါ ျဖစ္ပါသည္။ ေသေသာအခါ စိတ္မရွိေတာ့ေသာေၾကာင့္ ေဆာက္တည္ထားေသာ ေလာကီသရဏဂုံ ပ်က္စီးသြားေတာ့သည္။ အျပစ္မရွိေသာ ပ်က္စီးျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
ဘာသာျခား ပုဂၢိဳလ္တဦးအား မိမိ၏ ဆရာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ေဆြမ်ဳိး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ေၾကာက္ေသာ အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေက်းဇူးတင္ေသာ အားျဖင့္ လည္းေကာင္း ကန္ေတာ့ လ်င္ ေလာကီသရဏဂုံ မပ်က္စီးႏုိင္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ယခုေခတ္ အထက္လူၾကီး ျဖစ္ေနလုိ႔ ေၾကာက္လုိ႔ လက္အုပ္ခ်ီေသာအားျဖင့္လည္း ကုိယ္ေဆာက္တည္ထားေသာ သရဏဂုံ မပ်က္စီးႏုိင္ပါဘူး။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေတာ့ သရဏမဟုတ္ေတာ့အရာတုိ႔ကုိ သဒၶါျဖင့္ ကုိးကြယ္လ်င္ သရဏဂုံ ညစ္ႏြမ္း ပ်က္စီး ပါေတာ့သည္။
သရဏဂုံ ေဆာက္တည္ရာမွာ..ျမန္မာလုိ အဓိပၸါယ္ျဖင့္လည္း ေဆာက္တည္ႏုိင္ပါသည္…
- တပည့္ေတာ္၏ အသက္ ႏွင့္ ခႏၶာကုိ ဗုဒၶ ဓမၼ သံဃာ တုိ႔အား လွဴဒါန္းပါ၏။ (ဘယ္လုိအေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္ေနပါေစ ရတနာ သုံးပါးတုိ႔အေပၚ၌ ထားရွိေသာ ယုံၾကည္မႈ ဆည္းကပ္မႈ သဒၶါကုိ ဘယ္ေတာ့မွ မစြန္႔ဘူး ဟု အဓိပၸါယ္ရေပသည္။)
- မွီခုိစရာ အားကုိးစရာ ဆည္းကပ္စရာ အလုပ္အေကြ်းျပဳစရာ ရွိပါက..ရတနာသုံးပါးတုိ႔အတြက္ပဲ ျပဳမည္။
- လက္အုပ္ခ်ီ အရုိအေသျပဳ ရွိခုိးတဲ့အခါမွာလည္း ရတနာသုံးပါးကုိပဲ ရွိခုိး ကန္ေတာ့ မည္။
- တပည့္အျဖစ္ ခ်ဥ္းကပ္ ေသာ အခါမွာလည္း ရတနာသုံးပါးထံမွာပဲ တပည့္ခံ ခ်ဥ္းကပ္မည္။
ထုိသုိ႔ ရြတ္ဆုိျခင္းအားျဖင့္လည္း ေလာကီသရဏဂုံကုိ ေဆာက္တည္ရာေရာက္ပါသည္။
အထက္ပါတုိ႔မွာ..သရဏဂုံကုိ ေဆာက္တည္ျခင္းနဲ႔ ပက္သက္ေသာ အေလး အနက္ထားရမည့္ အခ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ သရဏဂုံကုိ စစ္စစ္ကုိ ရၾကေစျခင္းအက်ဳိးငွာ ေရးသားလုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္ပါတရားေတာ္မ်ားအား နာၾကားမွတ္သားျပီး ေရးသားထားပါသည္
ဗုဒၶဘာသာအေျခခံတရားေတာ္မ်ား - ေဒါက္တာ သီလာနႏၵာဘိ၀ံသသရဏဂုံ(၃)ပါးတရားေတာ္ - ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏိႆရသရဏဂုံတရားေတာ္ - အရွင္ေကာသလႅ (ဓမၼေစတီ)
